Ege'yi Geçerken; 1923 Türk - Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi

Ege'nin her iki kıyısında çeşitli toplumsal boyutlarıyla yaşanan ve günümüze kadar uzanan zorunlu mübadelenin sonuçlarını ele alan bu kitap 23 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması'nı oluşturan bir dizi hukuki belgeden biri olan 30 Ocak 1923 tarihli Türk ve Yunan nüfus mübadelesine ilişkin Lozan Sözleşmesi'nin 75. yıldönümünde, 1998'de Oxford Üniversitesi, Queen Elizabeth House ve Mülteci Çalışmaları Merkezi'nin ev sahipliği yaptığı uluslararası bir konferansta sunulan çalışmaların derlenmesiyle ortaya çıktı. Türk ve Yunan halklarının toplumsal belleklerinde farklı yorumlarla yeralmış mübadele için "tarafsız" bir tarihyazımını gerçekleştirmenin çok zor olduğunu söyleyen Renée Hirschon, görünüşe göre "daha tarafsız" bir görüş sunma çabasının bile taraflardan birince "haksız" bulunmaya mahkum olduğunu ve sonuçta herkesin kabul edeceği bir "ortak tarih anlatısı"nın zor olacağını ifade etmektedir. Ege'yi Geçerken gerek konferansın düzenlenmesinde gerekse kitabın yayınlanma sürecinde izlenen yöntem açısından tüm bu hususları dikkate alan ve tarihi "iki yanlı" olarak sunma yönündeki ilk adım olmakla birlikte, yeni kuşakları yıllar önce halkların maruz kaldığı zorunlu göçten haberli kılması ve toplumsal belleğin daha sağlam verilerle gelişmesi için gerçekleştirilen önemli bir çalışma olarak değerlendirilmelidir.