"Hasretle"; Nâzım Hikmet Mektupları

"Ekberciğim, (...) yarın gece inşallah sesinizi duyarım. Hasretten geberiyorum, Moskova'yı, Moskovalıları, sizler başta onların içinde, böylesine sevdiğimi bilmezdim. İstanbul'la Moskova bir birine karıştı." Nâzım Hikmet "Aslan kardeşim, bu sabah nihayet mektubun geldi, şiirin tercümesi enfes. Dediklerini yaptım, gelecek ayın onbeşine doğru bir ilk netice almış olurum. Emin şekilde. Ciddî uzun bir mektup beklerim, şiirleri beklerim, romanı beklerim, seni beklerim. Tümen tümen sevgi." Abidin Dino "Canım Nâzım Ustam, evdeki hesap çarşıya uymadı. Ne yapalım. Şimdi sizi bir daha görmek nasip olmayacak... Halbuki ne kadar çok sizinle konuşmak istemiştim. Bu, benim gençliğimin en büyük hayaliydi, bir gün Nâzım Hikmet'i görüp, onunla konuşabilmek... Konuştum. Görüştüm ama yeter mi?" Yaşar Kemal "Sevgili Vera, neler çektiğini anlıyorum, senin için çok zor, bizim için, herkes için. (...) İnsanı anlatmak zordur. Özellikle de bu insan bir devse, hem de şair ve âşık bir dev Sen elinden geleni yaptın, Nâzım'ın dostları da yaptılar. Çok da olabilir, az da. Her şeye rağmen Nâzım'la olan ilişkimiz bitmedi. Onun istediği gibi davranmayı deneyelim. O her zaman çok şey isterdi. Tüm bunları yapmaya çalışalım." Abidin Dino "Sevgili Memo, (...) Nâzım'ın etkisinde kalanlarımızdan bir takımımız, onun başı derde girdikçe korktu, kaytardı, sindi, çekildi, geriledi; ama öbür bir takımımız gittikçe bilinçlendi, sivrildi, bilendi... Kimi davranışlarının beni hırçınlaştırması, ona olan borcumun, saygımın büyüklüğünden ileri gelse gerek. Nâzım'ın oğlu Memo, artık bitti, kimse babana haksızlık edemeyecek, ben de insafsızlığımın ezikliği içindeyim... Hiç ölmeyecekmişiz gibi geliyor da ondan böyle davranıyoruz." Aziz Nesin Kapak fotoğrafı: Vera Tulyakova Hikmet Arşivi, Moskova