Sanayi Sonrası Ütopyalar

Boris Frankel bu kitabında, solun şimdiyi ve yakın geleceği cesaretle göğüslemekten çok, geçmişte yaşamayı tercih edişinin tehlikelerine dikkat çekiyor. Sol, var olan toplumlara yönelik feminist ve pasifist eleştirilere kulaklarını tıkar, gerçekten alternatif sosyalist politikalar geliştirme yolunda ciddi adımlar atmaz, yeni toplumsal hareketlerle arasındaki düşmanlığı ve bilgisizliği giderme çabası göstermezse kendini siyasal muhafazakârlığa ve marjinalliğe mahkûm etmiş olur. Bu arada eski/yeni sağ ilerlemeyi ve toplumsal tartışmanın gündemini belirlemeyi sürdürür, diyerek önerilen sanayi sonrası gelecek modellerini tartışmaya girişiyor. Kitapları ülkemizde de yayımlanan R. Bahro, A. Gorz, A. Toffler... gibi düşünürlerin tezlerine -esas olarak- eğilirken; eko-sosyalist, feminist, barış ve yeşil hareketlerin savunduğu yeni toplumsal ilişki ve kurumların uygulanabilirliğini inceliyor. Önerilere eleştirel bir üslupla yaklaşan Frankel, sonuçta kendi özgün perspektifini geliştiriyor ve uygulanabilir toplumsal/siyasal alternatifler sunuyor. Can alıcı sorunları gündeme getiren Frankel, Toffler, Gorz ve Bahronun özellikle teknolojinin askeri kullanımı konusunda oldukça sessiz kaldıklarını belirtiyor ve askeri amaçlı üretimin olumsuz etkilerini vurguluyor. Sanayi sonrası ile sanayi öncesini karşılaştıran Frankel, Üçüncü Dünyanın sömürüsü olayına da ağırlık veriyor. Frankelin mutlaka okunması gereken kitabını burada özetlemenin olanağı yok.